محدوده قدرت خداوند

از دیرباز پرسش‏هایی معمّاگونه در باره قدرت خداوند مطرح کرده‏اند. پرسش‏ها را به گونه‏ای ساخته‏اند که هرگونه پاسخ مثبت و منفی به آنها، موجب انکار قدرت مطلق خداوند شود؛ مثلا اینکه آیا خدا می‏تواند سنگی بیافریند که نتواند آن را بردارد، یا آیا می‏تواند موجودی بیافریند که نتواند نابودش کند. 
امّا پاسخی که متکلّمان به این معمّاها داده‏اند، این است که قدرت خدا محدودیّت ندارد؛ ولی آن فرض‌ها نیز محال عقلی‏اند و شدنی نیستند. تحقّق چنین فرض‏هایی مستلزم اجتماع نقیضین است؛ مثلا تحقّق اینکه خالق نتواند مخلوق را از میان بردارد، مستلزم این است که هم خالق باشد و هم نباشد؛ زیرا علّت بر همه شئون معلول سلطه دارد. ^[1] 
در روایتی آمده است که کسی از امام علی (علیه السلام) پرسید: «آیا پروردگار تو می‏تواند جهان را در تخم مرغی جای دهد بی آنکه جهان کوچک شود یا تخم مرغ فراخ گردد؟» امام پاسخ داد: «خداوند عجز و ناتوانی ندارد؛ ولی آنچه تو خواستی، شدنی نیست.» ^[2]